انواع مرخصی و ماموریت در قانون + ثبت در حضور غیاب

همان‌طور که می‌دانید کارمندان و کارگران سازمان‌ها، پس‌ از گذراندن یک بازه زمانی مشخص، احساس خستگی می‌کنند. بنابراین به استراحت و مرخصی نیاز دارند. البته موارد دیگری نیز برای مرخصی در نظر گرفته شده‌ است. از جمله انواع مرخصی می‌توان به مرخصی ساعتی، زایمان، استعلاجی و… اشاره کرد. در این مقاله قصد داریم به معرفی انواع مرخصی و ماموریت در قانون کار و نحوه ثبت در سیستم حضور و غیاب اقدام نماییم.

منظور از مرخصی چیست؟؟

مرخصی (Leave) به حقی گفته می‌شود که مطابق با قانون اساسی برای کارگران و کارمندان در نظر گرفته شده‌ است. بر اساس این قانون، کارمندان و یا کارگران سازمان‌ها و شرکت‌های مختلف، می‌توانند در برخی از روزهای غیرتعطیل در محل کار خود حضور پیدا نکنند. اما این ماده قانونی، دارای ویژگی‌ها و شرایط مخصوص به خود است.

با توجه به سختی شرایط زندگی برای حداقل 70 درصد اقشار جامعه و الزام به داشتن شغل و تلاش بیشتر برای کسب درآمد، داشتن آگاهی کافی در مورد قوانین اداره کار در همه امور و در خصوص انواع مرخصی و ماموریت، حداقل دانشی است که عموم کارکنان و کارگران و مخصوصا کارفرمایان به آن نیاز دارند.

بررسی انواع مرخصی در قانون کار + قوانین اجرایی آن

در ادامه مقاله، به بررسی انواع مختلف مرخصی، شرایط استفاده از آنها، قوانین، تعهدات، مزایا و سقف مجاز آن می پردازیم.

تعریف مرخصی ساعتی و سقف مجاز استفاده از آن

مرخصی ساعتی همان‌طور که از نامش نیز مشخص شده، به‌ صورت ساعتی و با تأیید کارفرما برای کارگران در نظر گرفته می‌شود. زمان دقیق این نوع از مرخصی به‌ نظر کارفرما و تأیید وی بستگی دارد. اما به‌ طور کلی می‌توان گفت این نوع از مرخصی می‌تواند بین ۲ تا ۶ ساعت متغیر باشد. در حالت معمول از این نوع مرخصی برای انجام کارهای ضروری استفاده می‌شود.

در مورد سقف مجاز و استاندارد مرخصی ساعتی چه میدانید؟

در برخی از شرکت‌ها، مرخصی ساعتی، تا ۵ و یا ۶ ساعت در یک روز هم مجاز است. اما به‌ طورکلی چنانچه جمع مرخصی‌های ساعتی به ۸ ساعت برسد، یک روز مرخصی محسوب خواهد شد. در برخی از ادارات، مدت‌زمان این مرخصی، کمتر از ۲ ساعت و ۳ ساعت است.

مرخصی زایمان؛ مدت زمان مجاز، شرایط، دفعات مجاز و حقوق

مرخصی زایمان (Pregnancy And Maternity Leave) برای حمایت از زنان شاغل در نظر گرفته شده‌ است. مدت‌زمان این مرخصی ۹ ماه است. در این نوع مرخصی و در این زمان، سازمان تامین اجتماعی حقوق و مزایای زنان باردار را پرداخت خواهد کرد که به‌ عنوان بخشی از سابقه کارشان نیز، محسوب می‌شود.

مرخصی زایمان تا سه‌ فرزند، قابل‌ استفاده است.

پرداخت حقوق در مرخصی زایمان چگونه است؟

در حال حاضر پرداخت حقوق به زنانی که شاغل هستند در زمان مرخصی زایمان، به‌ صورت ماهیانه انجام می‌شود تا به معیشت این دسته از زنان شاغل کمک کند و از طرف دیگر، مشوقی برای افزایش جمعیت باشد. این میزان، معادل دو سوم آخرین مزد با در نظر گرفتن روزهای استراحت است و بدون کسر ۳ روز اول پرداخت خواهد شد.

تعریف مرخصی پاس شیر

در مرخصی پاس شیر(Milk pass leave)، مادرانی که طفل شیرخوار دارند می‌توانند به مدت ۲ سال، هر روز ۱ ساعت از مرخصی ساعتی استفاده کنند و به نوزاد خود شیر بدهند. در صورتی‌ که مادری فرزندان دوقلوی شیرخوار داشته باشد مدت‌زمان مرخصی ساعتی وی در این ۲ سال، به روزی ۲ ساعت خواهد رسید. زمان این مرخصی می‌تواند در آغاز شروع کار و یا پایان آن باشد.

مرخصی بدون حقوق یعنی چه و به چه افرادی تعلق میگیرد؟

تعریف مرخصی بدون حقوق و دلایل استفاده از آن

مرخصی بدون حقوق (Unpaid leave) مخصوص استفاده در زمان‌هایی است که کارگر و یا کارمند، تحت پوشش دیگر انواع مرخصی نباشد. در چنین شرایطی، کارمند و قرارداد او به حالت تعلیق درخواهد آمد.مدت‌زمان معمول این نوع از مرخصی تا ۲ سال است که در این مدت، قرارداد کارگر و یا کارمند به حالت تعلیق در خواهد آمد. پس‌ از گذشت این زمان، کارگر به کار خود بازمی‌گردد.

استفاده از این مرخصی باید با تایید و نظر کارفرما صورت گیرد. مرخصی بدون حقوق، مواردی از قبیل تحصیل، سفرهای طولانی‌مدت، امور شخصی، گرفتاری‌های خانوادگی، تغییر کار و گذراندن دوره‌های آموزشی برای شغل جدید را دربر می‌گیرد.

لازم به ذکر است، کارمند پس‌ از گذراندن دوران تعلیق و یا مرخصی می‌تواند به کار خود بازگردد. بنابراین جایگاه و موقعیت او تضمین‌ شده است.

مرخصی بین تعطیلی به چه معناست؟

مرخصی بین تعطیلی، مربوط به زمان‌هایی است که چند روز تعطیل رسمی پشت سر هم وجود داشته باشد و در میان این روزها، یک روز غیرتعطیل نیز قرار گرفته باشد. در چنین مواقعی کارمندان و یا کارگران می‌توانند آن یک روز را نیز مرخصی دریافت نمایند.

مرخصی استحقاقی؛ تعریف، قوانین و میزان مجاز ذخیره و انتقال آن

در صورتی‌ که یک کارمند در روزهایی از سال در محیط کاری خود حاضر نشود اما هیچ مبلغی نیز از حقوق وی کسر نشود؛ در اصطلاح به این اقدام، مرخصی استحقاقی (Eligible leave) گفته می‌شود. لازم به ذکر است که مطابق با قانون کار هر کارمندی می‌توانند در طی ماه، ۲.۵ روز، مرخصی داشته باشد. وی در طی سال می‌تواند ۲۶ روز مرخصی استحقاقی دریافت کند که برای شرایط معمولی در نظر گرفته‌ شده است. این نوع از مرخصی در تمامی کشورها و شرکت‌ها اجرا می‌شود.

مطابق با ماده ۶۴ قانون کار، یک کارگر، تنها می‌تواند از مرخصی سالیانه خود که با احتساب روز جمعه، ۳۰ روز است، ۹ روز از آن را ذخیره نماید. به این اقدام، ذخیره مرخصی استحقاقی گفته می‌شود. براساس قانون مدیریت خدمات کشوری، کارمندان دولتی می‌توانند مرخصی خود را تا سقف ۱۵ روز ذخیره نمایند.

مرخصی استعلاجی؛ مرخصی ایام بیماری

در صورتی‌ که کارمندی، نوعی بیماری و یا مشکل در سلامتی خود داشته باشد، می‌تواند از مرخصی استعلاجی (Sick Leave)، که نوعی مرخصی ویژه ایام بیماری است استفاده کند. کارفرما در شرایطی این نوع مرخصی را تایید می‌کند، که سازمان تامین اجتماعی آن را پذیرفته باشد. تعداد روزهای این نوع مرخصی نامشخص است. چراکه نیاز به تأیید پزشک مورد تأیید سازمان تأمین اجتماعی دارد. در چنین شرایطی کارمند می‌تواند تمامی حقوق و مزایای خود را دریافت نماید.

شرایط و قوانین استفاده از انواع مرخصی و مرخصی استعلاجی چیست؟

سوالات رایج در خصوص شرایط استفاده از مرخصی استعلاجی:

برخی سوالات و ابهامات مهم در خصوص شرایط استفاده از مرخصی استعلاجی، حقوق پرداختی، مدت زمان مجاز و شرایط استفاده برای بازنشستگان و… به شرح زیر است:

• پرداخت حقوق کارگر در دوران مرخصی استعلاجی به‌ عهده کیست؟

یکی از حقوق‌های پرداختی به کارگران، حقوق در دوران مرخصی استعلاجی است. در صورتی‌ که کارگر از مرخصی استعلاجی استفاده کند مطابق با قانون تامین اجتماعی بخشی از حقوق روزانه به وی تعلق خواهد گرفت.

پرداخت حقوق در زمان مرخصی استعلاجی بر عهده‌ی سازمان تامین اجتماعی است و کارفرما در این مدت مسئولیتی بر عهده ندارد. به‌ جز در مورد سازمان‌هایی که کارفرما به‌ صورت داوطلبانه، این مبلغ را برای کمک به کارکنان خود پرداخت می‌نماید.

• مبلغ مرخصی استعلاجی به چه کسانی تعلق می‌گیرد و از چندمین روز قابل پرداخت است؟

این مبلغ به آن دسته از بیمه‌شدگانی تعلق خواهد گرفت که به دلایلی از قبیل بیماری و یا حادثه، به‌ طور موقت توان کارکردن ندارند. در چنین شرایطی با تایید و تشخیص پزشک معالج، تحت حمایت سازمان تامین اجتماعی قرار خواهند گرفت و مبالغی به‌ عنوان غرامت به آنان پرداخت خواهد شد.

این بیمه شدگان شامل افرادی هستند که: در زمان بیماری به کار مشغول نباشند و در این ایام حقوق و دستمزدی را دریافت نکرده باشند. در چنین شرایطی لازم است رابطه کارگری و کارفرمایی قبل از بیماری وجود داشته باشد و مدت‌زمان استراحت بیمه‌ شده نیز به تأیید پزشک معالج رسیده باشد و یا شورای پزشکی تامین اجتماعی آن را مورد تایید قرار داده باشد. هم‌چنین فرد بیمه‌شده در ایام بیماری نباید خود را بازخرید کرده باشد و یا استعفاء داده و یا اخراج شده باشد.

برای بیمه‌شده‌ای که در اثر وقوع یک حادثه و یا بیماری توان کار کردن نداشته باشد و یا فردی که به دلیل بیماری عادی در بیمارستان بستری شود و بیماری او در ادامه بیماری قبلی باشد غرامت و مدت‌زمان ایام بیماری، از روز اول محاسبه خواهد شد و به وی پرداخت خواهد گردید. هم‌چنین در شرایطی که بیمه‌شده در ابتدا به‌ صورت سرپایی تحت درمان قرار بگیرد و پس‌ از آن بستری گردد. از طرف دیگر در مورد جانبازان انقلاب اسلامی، این غرامت از روز اول محاسبه می‌گردد. اما در سایر موارد این میزان از غرامت، از روز چهارم به بعد قابل‌محاسبه و پرداخت خواهد بود.

• مدت‌زمان و حقوق و مزایای کارگر در مرخصی استعلاجی

در صورتی‌ که فرد شاغل دچار بیماری شود و بیماری مانع از انجام وظایف وی گردد، می‌تواند از مرخصی استعلاجی استفاده کند. در چنین شرایطی نحوه استفاده از این مرخصی، مدت‌زمان و حقوق و مزایای کارگر، براساس زمان استفاده از آن متفاوت خواهد بود.

این مدت‌زمان مطابق با اولین روزی است که بیمه‌شده بر اثر حادثه و یا بیماری و با تشخیص سازمان تأمین خدمات درمانی، قادر به انجام فعالیت‌های کاری خویش نباشد.

سقف مجاز مرخصی استعلاجی چه قدر است؟

• مرخصی استعلاجی در چه صورت جزء سوابق و بازنشستگی کارگران محسوب خواهد شد؟

مدت‌زمان مرخصی استعلاجی در صورت تأیید سازمان تأمین اجتماعی می‌تواند جزء سوابق کاری و بازنشستگی کارگران محسوب گردد. در صورتی‌ که بیماری شما معمولی باشد و شما در بیمارستان بستری‌ شده باشید، غرامت دستمزد این ایام از روز چهارم به بعد پرداخت می‌شود.

• چند بار در سال می‌توان از مرخصی استعلاجی استفاده کرد؟

در حال حاضر برای مدت‌زمان پرداخت غرامت و دستمزد ایام بیماری، محدودیت زمانی وجود ندارد و تعداد دفعات آن نیز تعیین نشده‌ است. بنابراین تا مدت‌زمانی که بیمه‌شده مورد نظر، مطابق با تشخیص سازمان تامین اجتماعی، توان کار کردن نداشته باشد و یا حتی به‌موجب قانون به‌عنوان از کار افتاده هم شناخته نشود می‌تواند غرامت دستمزد خود را دریافت نماید. این مدت‌زمان جزء سابقه کارگر نیز به شمار خواهد رفت و مبلغ آن هم جزء پرداخت حق بیمه وی محسوب خواهد شد. یعنی در این مدت، فرد و خانواده وی تحت پوشش تامین اجتماعی خواهند بود.

• برای دریافت غرامت مرخصی استعلاجی، مراحل کار به چه صورت است؟

برای دریافت غرامت در دوران مرخصی استعلاجی به کارگران و بیمه کارگران و بیمه‌شدگان باید در ابتدا گواهی پزشکی برای مرخصی استعلاجی خود را به شعبه تامین اجتماعی ارائه دهند. این گواهی براساس مدت‌زمان استراحت بیمه‌شده مورد تأیید مراجع مربوط قرار خواهد گرفت. در صورتی‌ که در چنین شرایطی مدت‌زمان استراحت بیمه‌شده در هر بار، از ۷ روز بیشتر نباشد و یا ۱۵ روز و کمتر از ۱۵ روز در طول یک‌سال باشد، تأیید آن به وسیله پزشک کافی است. اگر مدت‌زمان استراحت بیمه‌شده از ۶۰ روز بیشتر باشد باید شورای پزشکی تامین اجتماعی هم آن را تایید نماید.

میزان غرامت نیز بر اساس آخرین مزد و یا حقوق روزانه بیمه‌شدگان پیش‌ از وقوع بیماری، محاسبه خواهد شد. برای دریافت این غرامت، لازم است بیمه‌شده، اصل دفترچه درمانی و هم‌چنین گواهی پزشک معتبر را به شعبه سازمان تامین اجتماعی ارائه دهد.

• مرخصی استعلاجی برای عمل بینی و عمل‌های زیبایی

در حال حاضر مطابق با قوانین، مرخصی استعلاجی به‌ طور ویژه برای آن دسته از افراد و بیمه‌شدگانی است که به‌ طور طبیعی بیمار شده باشند. بنابراین مطابق با قانون، عمل‌های جراحی زیبایی از دسته بیماری‌های طبیعی به شمار نمی‌روند.

آیا امکان بهره مندی از مرخصی استعلاجی در جراحی های زیبایی و عمل بینی وجود دارد؟

لذا مقررات مرخصی استعلاجی به این موارد تعلق نخواهد گرفت. این دسته از کارکنان می‌توانند از سایر مرخصی‌های در نظر گرفته‌ شده از قبیل مرخصی استحقاقی و یا مرخصی‌های بدون حقوق استفاده نمایند.

اگرچه به گفته معاونت درمان وزارت بهداشت، مرخصی استعلاجی شامل جراحی های زیبایی نمی‌شود، اما در حالتی که عمل زیبایی بینی همراه با عمل پولیپ صورت گرفته باشد، باید استعلاجی لحاظ شود.

• مرخصی استعلاجی در دوران سربازی

سربازان در زمان خدمت خود می‌توانند از چند نوع مرخصی استفاده کنند. از جمله این مرخصی‌ها می‌توان به مرخصی استعلاجی اشاره کرد. در برخی از موارد سربازان در حین خدمت، دچار مصدومیت‌هایی می‌شوند و یا به نوعی بیماری دچار می‌گردند. این عامل باعث می‌شود تا توان ادامه خدمت از آن‌ها سلب گردد.

در چنین شرایطی آن‌ها می‌توانند با تأیید پزشک معالج، مدت‌زمانی را به استراحت بپردازند تا به اوضاع عادی خود بازگردند. در حالت معمول، بیماری‌هایی از قبیل بیماری‌های قلبی و عروقی، مغز و اعصاب، اختلالات شنوایی و بینایی، بیماری‌های کلیوی، بیماری‌های روحی و روانی و… می‌توانند توان سرباز را برای ادامه خدمت تحت تاثیر قرار دهند.

سقف مجاز مرخصی ازدواج و فوت

مطابق با قانون کار، تمامی کارمندانی که ازدواج می‌کنند می‌توانند از ۳ روز مرخصی با حقوق استفاده کنند. هم‌چنین در صورتی‌ که کارمندان با وقایعی از قبیل فوت اقوام درجه یک خود از قبیل: همسر، پدر، مادر و فرزندان نیز مواجه شوند می‌توانند از ۳ روز مرخصی با حقوق استفاده کنند.

مرخصی فوت و ازدواج بستگان درجه یک در قانون کار، با مرخصی استحقاقی تفاوت دارد و به صورت جداگانه محاسبه می‌شوند.

مرخصی حج به چه کسانی تعلق می گیرد؟؟

کارمندانی که به‌ منظور ادای فریضه حج واجب، به مکه اعزام می‌شوند، می‌توانند ۳۰ روز مرخصی حج (Hajj leave) تمتع را دریافت نمایند. در صورتی‌ که کارمندی، ۳۰ روز مرخصی نداشته باشد، می‌تواند در این ایام از مرخصی بدون حقوق استفاده کند.

نحوه محاسبه مرخصی در قانون کار

به‌ موجب قانون کار، تمامی کارگرانی که به مشاغل سخت و زیان‌آور اشتغال دارند می‌توانند هر سال، ۵ هفته مرخصی بگیرند. این زمان معادل ۳ روز در هر ماه است.  در حالت کلی، مدت‌زمان استفاده از مرخصی‌های استحقاقی، ۲۶ روز در سال است که با در نظر گرفتن روز جمعه به ۳۰ روز می‌رسد. برای کارهایی که کم‌تر از یک‌سال هستند مرخصی به نسبت مدت‌زمان کاری، مورد محاسبه واقع می‌شود. در صورتی‌ که وقایعی از قبیل بازنشستگی، ازکارافتادگی، تعطیلی کارگاه، فوت کارگر و… اتفاق بیفتد در ازای مرخصی‌های استفاده‌ نشده، مطالبات به کارگر و یا وراث وی پرداخت می‌گردد. اما اگر کارگر، استعفا بدهد هیچ‌گونه مطالبه‌ای بابت مرخصی‌های باقیمانده به وی تعلق نمی‌گیرد.

بازخرید مرخصی به چه معنا است و محاسبه آن چگونه است؟

مطابق با ماده ۷۲ قانون کار، بازخرید مرخصی در صورت فسخ و یا خاتمه قرارداد کاری و یا در زمان بازنشستگی و از کار افتادگی و یا تعطیلی کارگاه در موارد پیش‌بینی‌شده، اتفاق می‌افتد. در پایان هر قرارداد، بین طرفین باید تصفیه‌حساب صورت گیرد و سنوات خدمت پرداخت شود و بازخرید مرخصی نیز، محاسبه و پرداخت گردد و سپس قرارداد، تجدید شود. برای محاسبه بازخرید مرخصی می‌توانید مزد و پایه سنوات و مزایای شغلی را با یکدیگر جمع نمایید.

(مزد + پایه سنوات + مزایای شغلی)

نحوه محاسبه مانده مرخصی + مزیت آن

مانده مرخصی، همان مرخصی‌های استحقاقی استفاده‌ نشده کارگران در طول سال است. مانده مرخصی و محاسبه آن، امکان تسویه و دریافت حق مرخصی را برای کارگران فراهم خواهد کرد و یا این امکان را برای آنان ایجاد خواهد نمود که بتوانند بخشی از آن را به‌ سال بعد انتقال دهند. لازم است بدانید که طبق ماده ۶۶ قانون کار، کارگران می‌توانند تنها ۹ روز از مانده مرخصی خود را به‌ سال بعد انتقال دهند.

منظور از ماموریت چیست؟

اگر کارگری برای انجام عمل شغلی، حداقل ۵۰ کیلومتر از محل اصلی کار فاصله بگیرد و یا مجبور شود شب را در محل مأموریت سپری کند به این اقدام، ماموریت گفته می‌شود. چنین کارگری، حق ماموریت دریافت می‌کند.

حق ماموریت چیست و چگونه محاسبه میشود؟

حق ماموریت از جمله پاداش‌هایی است که به کارمندانی داده می‌شود که وظایف شغلی خود را در خارج از محدوده کاریشان انجام می‌دهند. این حق نباید از مزد ثابت و یا پایه روزانه کارگران کم‌تر باشد. از طرف دیگر در چنین مواقعی کارفرما باید وسیله و هزینه رفت و برگشت را نیز تقبل نماید. حق ماموریت به‌ طور کلی شامل مواردی است که کارگر حداقل ۵۰ کیلومتر از محیط کاری خود فاصله می‌گیرد و یا ناچار است حداقل یک شب را در مکانی خارج از محدوده شغلی خود سپری کند. در این زمان، کارفرما در مورد تامین هزینه خوراک وی وظیفه‌ای ندارد. هزینه مکان اقامت نیز طبق توافق هر دو طرف سنجیده می‌شود. به‌ طور کلی این مبلغ، به‌ صورت ضرب تعداد روزهای ماموریت در حقوق ثابت کارکنان به دست می‌آید.

آشنایی با انواع ماموریت در قانون وزارت کار

به‌ طور کلی ماموریت را می‌توان به انواع ماموریت درون شهری و یا برون‌ شهری دسته‌بندی کرد. ماموریت‌های درون‌ شهری مواردی از قبیل ماموریت‌های روزانه و ساعتی را در بر می‌گیرند.

• ماموریت ساعتی

ماموریت ساعتی به زمانی گفته می‌شود که پرسنل سازمان برای انجام کار به سطح شهر و یا نزدیکی محل کار اعزام می‌شوند و پس‌ از چند ساعت به محل کار باز می‌گردند. این ماموریت، جزئی از کار روزانه محسوب می‌گردد.

• ماموریت روزانه

به تعداد روزهایی گفته می‌شود که پرسنل سازمان برای انجام فعالیت کاری به شهری غیر از شهر محل کار خود می‌روند. میزان مسافت طی‌ شده از محل کار تا ماموریت و بازگشت، باید از ۱۰۰ کیلومتر بیشتر باشد.

فرمول محاسبه حق ماموریت کارمندان و کارگران

میزان حق ماموریت، به‌ طورکلی معادل یک روز حقوق ثابت فرد است و یا برمبنای دستمزدی که در قرارداد کاری ذکر شده، محاسبه می‌گردد. حق ماموریت فرمول ثابتی ندارد. برخی از سازمان‌های دولتی، حق ماموریت را بر مبنای حداقل حقوق و مزایا تا یک بیستم و نسبت ‌به مازاد به یک پنجاهم در سقف اعتبار مصوب، محاسبه می‌کنند. حق ماموریت در بخش خصوصی به‌ صورت

تعداد روزهای ماموریت × حقوق ثابت یا مبنای مزد ماهانه / ۳۰ = فوق‌العاده‌ حق ماموریت

محاسبه می‌شود.

چالش ها و ابهاماتی که در خصوص ماموریت وجود دارد عبارتند از:

• هزینه‌های خورد و خوراک و مسکن در هنگام ماموریت برعهده کیست؟

در هنگام ماموریت، محل اقامت و مسکن با توافق طرفین مشخص می‌شود. اما هزینه خورد و خوراک بر عهده کارفرما نیست.

• آیا در محاسبه ساعت ماموریت بیرون از محل کار زمان رفت و آمد هم محاسبه می‌شود؟

در محاسبه ساعت ماموریت بیرون از محل کار، ساعت شروع ماموریت و سپس ساعت پایان آن، مورد محاسبه قرار می‌گیرد. با این احتساب، زمان رفت و آمد هم در ماموریت ساعتی، محاسبه می­شود.

منظور از اضافه‌ کاری در ماموریت چیست؟

ساعت کاری در زمان ماموریت نیز مانند روزهای عادی و کاری است. بنابراین در زمان ماموریت نیز محدودیت ساعت کار وجود دارد. در صورتی‌ که نیاز باشد کارگر و یا کارمند در زمان ماموریت، بیشتر از ساعات کاری عادی و قانونی، وقت خود را در اختیار کارفرما قرار دهد باید اضافه‌کاری ماموریت دریافت نماید.

ماموریت و فوق‌العاده ماموریت کارگر

کارگرانی که در ماموریت بیرون از محل کار خود به سر می‌برند نیز مانند سایر کارگران، مشمول قانون کار در زمینه تعطیلات هفتگی، روزهای جمعه و تعطیلات رسمی هستند. بنابراین کارگرانی که در چنین ایام تعطیلی، در ماموریت به سر می‌برند، مطابق با قانون کار باید از فوق‌العاده ماموریت برخوردار شوند که نباید از مزد ثابت و یا مزد مبنای روزانه کارگران کم‌تر باشد.

• آیا مأموریت‌های کاری در زمان انعقاد قرارداد کار با کارگر باید عنوان شود؟

ذکر ماموریت در ابتدای قرارداد کاری، ضرورت دارد. اما پس‌ از انعقاد قرارداد نیز با میل کارگر می‌توان او را به ماموریت اعزام نمود.

• فوق‌العاده ماموریت به چه کارگرانی تعلق می‌گیرد؟

هر کارگری که به ماموریت کاری فرستاده می‌شود حق دریافت فوق‌العاده مأموریت دارد.

• تامین وسیله یا هزینه رفت‌ و برگشت کارگر در ماموریت بر عهده چه کسی است؟

مطابق با قانون، کارفرما وظیفه دارد جهت ماموریت، وسیله و یا هزینه رفت و برگشت را در اختیار کارگر خود قرار دهد.

نحوه محاسبه انواع مرخصی و ماموریت در سیستم حضور و غیاب

همان‌طور که می‌دانید محاسبه و  ثبت انواع مرخصی و ماموریت در سیستم حضور و غیاب، یکی از موارد پرکاربرد این نوع از سیستم‌های کنترل تردد است. در حالت کلی، با استفاده از ۳ روش می‌توان مرخصی و یا مأموریت‌های ساعتی را در دستگاه‌های حضور و غیاب ثبت نمود.

چگونه میتوان انواع مرخصی و ماموریت را از طریق دستگاه حضور و غیاب ثبت کرد؟

• استفاده از کارت

در برخی از سیستم‌های حضور و غیاب، با استفاده از کارت‌های مخصوص، می‌توان مجوزهای ساعتی را ثبت کرد. در چنین شرایطی دو کارت با عناوین مرخصی ساعتی و ماموریت ساعتی در کنار سیستم جای می‌گیرد. بنابراین افرادی که قصد خروج از شرکت را دارند می‌توانند در ابتدا کارت مورد نظر خود و سپس ترددشان را بر روی دستگاه ثبت کنند. اما در زمان بازگشت، تنها باید تردد خود را ثبت کنند.

در انواع مرخصی‌ و ماموریت‌ های اول وقت، کارمند باید هنگام ورود به شرکت در ابتدا کارت مجوز، سپس تردد خود را ثبت کند تا سیستم از اول وقت تا ساعت ورود ثبت  شده را به‌ عنوان مرخصی و یا ماموریت، مورد محاسبه قرار دهد. اما در مرخصی و ماموریت آخر وقت که کارمند، یک یا چند ساعت قبل‌ از پایان کار از شرکت خارج می‌شود لازم است در ابتدا کارت مجوز و سپس تردد ثبت گردد. در چنین شرایطی، سیستم حضور و غیاب، زمان خروج کارمند تا انتهای ساعت کاری را به‌ عنوان مرخصی و یا مأموریت در نظر می‌گیرد.

• استفاده از کلیدهای عملیاتی

بیشتر دستگاه‌های ثبت تردد، امکاناتی برای ثبت مرخصی ساعتی و ماموریت ساعتی دارند. این امکانات یا به‌ صورت کلیدند و یا قابلیت استفاده به‌ صورت لمسی را دارند. بنابراین کارکنان می‌توانند قبل‌ از ثبت تردد به‌ جای کارت از این کلیدها استفاده کنند.

• استفاده از پرتابل نرم افزاری

در حال حاضر این امکان وجود دارد که کارکنان بتوانند با استفاده از نرم‌افزارهای حضور و غیاب تحت وب، با دسترسی به اینترنت، به پرتابل حضور و غیاب مرتبط به خود، دسترسی پیدا کنند و مرخصی و یا ماموریت ساعتی خود را به ثبت برسانند.

✔️✔️ پیشنهاد مطالعه: انواع نرم افزار حضور و غیاب: مزایا، معایب و تفاوتها

سخن پایانی

در این مقاله از سایت ایران اکسس، به بررسی انواع مرخصی و ماموریت در قانون کار و تامین اجنماعی، قوانین و شرایط استفاده از آن و همین طور نحوه محاسبه آن در سیستم حضور و غیاب پرداختیم. خواهشمند است جهت بهبود این مقاله، پیشنهادات و انتقادات خود را با ما در میان بگذارید.

سوالات متداول

در ادامه به برخی سوالات رایج و پرتکرار کاربران در خصوص انواع مرخصی و ماموریت میپردازیم.

• مرخصی استحقاقی کارگران در قانون کار چیست؟

این مرخصی که با نام مرخصی سالیانه نیز شناخته می‌شود در ازای هر سال کار یک کارگر به وی تعلق خواهد گرفت. در این مدت زمان، حقوق کارگر نیز به وی پرداخت خواهد شد.

• یک کارگر چند روز در سال استحقاقی دارد؟

حداکثر مدت‌زمان مرخصی استحقاقی برای کارگران، یک ماه در هر سال کاری، تعیین‌ شده است.

• قانون مرخصی ساعتی وزارت کار چیست؟

هر یک از کارمندان و کارگران می‌توانند در صورت لزوم، برای انجام وظایف شخصی و در صورت موافقت کارفرما، از مرخصی ساعتی در ساعات اداری استفاده کنند. حداکثر مدت‌زمان این مرخصی در طول ماه، ۱۶ ساعت است. درآخر هر ماه نیز به‌ ازای هر ۸ ساعت معادل یک روز از مرخصی استحقاقی کارگر مورد نظر کسر خواهد شد. چراکه این نوع مرخصی، از انواع مرخصی‌های استحقاقی به شمار می‌رود.

• آیا روز کارگر تعطیل است؟

مطابق با قانون کار جمهوری اسلامی ایران، روز کارگر که مصادف با ۱۱ اردیبهشت‌ماه هر سال است تعطیل است. بنابراین هیچ‌یک از کارفرمایان اجازه ندارند در چنین روزی کارگران خود را مجبور به کار نمایند.

• آیا مرخصی زایمان برای مردان وجود دارد؟

مردانی که خود و همسرانشان شاغل هستند می‌توانند در زمان تولد فرزندشان از ۱۴ روز مرخصی استفاده کنند. در شرایطی که خانم، از حق زایمان خود استفاده کرده باشد.

• آیا مرخصی اجباری قانونی است یا غیر قانونی؟

در شرایط حاضر بسیاری از صاحبان کارگاه‌ها و کارفرمایان، کارگاه خود را تعطیل می‌کنند و به کارگران مرخصی اجباری می‌دهند. در صورتی‌ که این تعطیلی بدون حقوق باشد، غیرقانونی است. چراکه در این مدت‌زمان، لازم است کارفرمایان تمامی حقوق و مزایای کارگران را پرداخت کنند.