از بین بردن اثر انگشت و راهکارهای ترمیم آن

یکی از موضوعات مهم در  امور جنایی و امنیتی، از بین بردن اثر انگشت است. اثر انگشت یکی از ویژگی‌های زیستی است که از هفته‌های ابتدایی جنینی شکل می‌گیرد، کاملا منحصر به فرد است و تا پایان عمر  ثابت می‌ماند. طبق گزارش رسمی FBI در سال ۲۰۲۰، حتی دوقلوهای همسان هم اثر انگشت مشابهی ندارند. به همین دلیل، اثر انگشت به یک ابزار حیاتی برای شناسایی هویت، امنیت دیجیتال و سیستم‌های بانکی تبدیل شده است.

حال این سوال پیش می‌آید: چه چیزی می‌تواند اثر انگشت را از بین ببرد؟ آیا امکان پاک کردن یا تغییر آن وجود دارد؟ و اگر آسیبی به آن وارد شود، راهی برای ترمیم و بازیابی‌اش هست؟ما در این مقاله تلاش کرده‌ایم به این سوالات پاسخ دهیم.

عوامل طبیعی مؤثر در از بین بردن اثر انگشت

پس از بررسی بیماران در حوزه سلامت پوست، یافته‌ها حاکی از آن بود که بیشتر مشکلات اثر انگشت ناشی از حادثه یا بیماری‌های زیر است:

• سوختگی‌ها:  سوختگی‌های شدید درجه ۳ لایه‌های عمیق پوست را از بین می‌برند و می‎‌توانند باعث محو شدن الگوی اثر انگشت شوند.
• پیری پوست:  با افزایش سن، پوست نازک‌تر و خشک‌تر می‌شود و خطوط اثر انگشت محو‌تر می‌شوند.
• بریدگی‌های عمیق: زخم هایی که زخم‌هایی که به لایه‌های زیرین پوست راه پیدا می‌کنند، می‌توانند الگوی اثر انگشت را تغییر دهند.

این اتفاقات معمولاً غیرعمدی هستند و با درمان‌های پوستی قابل کنترل‌اند.

تاثیر شغل و محیط کار بر پاک شدن اثر انگشت

در مشاغل صنعتی، کارگرانی که با مواد شیمیایی یا ابزارهای سنگین کار می‌کنند، بیشتر دچار محو شدن اثر انگشت می‌شوند. مواردی که در این مشاغل موجب پاک کردن اثر انگشت به مرور زمان می‌شوند عبارتند از:

• کار با مواد شیمایی خورنده (مثل اسیدها و حلال‌ها): باعث از بین رفتن لایه شاخی پوست می‌شود.
• کارهای سخت یدی (نجاری، سنگ‌تراشی، فلزکاری): اصطکاک مداوم سطح پوست را ساییده و خطوط اثر انگشت را کم‌رنگ می‌کند.

مطالعات نشان داده‌اند افرادی که بیش از ۱۰ سال در صنایع فلزی مشغول بوده‌اند، تا ۴۰٪ کاهش وضوح اثر انگشت داشته‌اند. استفاده از دستکش محافظ و مراقبت پوستی می‌تواند این اثرات را کاهش دهد.

عوامل پزشکی و دارویی مؤثر در از بین رفتن اثر انگشت

بیماری‌ها و برخی درمان‌های پزشکی نیز روی اثر انگشت تاثیر مستقیم می‌گذارند:

• اگزما، پسوریازیس و دیابت
• سندروم دست‌-‌پا (Hand-Foot) ناشی از شیمی‌درمانی
• مصرف داروهای خاص مانند Capecitabine

در برخی موارد، عوامل پزشکی و دارویی باعث محو شدن اثر انگشت می‌شوند.

موارد مطرح شده در تحقیقات پزشکی با از بین بردن اثر انگشت مرتبط دانسته شده‌اند.

از بین بردن عمدی اثر انگشت: واقعیت یا افسانه؟

یکی از پرسش‌های جنجالی در حوزه بیومتریک این است که آیا می‌توان اثر انگشت را عمداً پاک کرد یا تغییر داد؟ دو گروهاز افراد بیشتر به دنبال کشف این موضوع هستند:

• افرادی که به دنبال مقاصد غیرقانونی هستند: این اشخاص به قصد جعل هویت، دریافت گذرنامه یا اسناد جعلی، و خرید و فروش ملک با هویت ساختگی و … به دنبال تغییر یا از بین بردن اثر انگشتخود هستند.
• کارکنان سازمان‌ها و شرکت‌ها: گروه دوم کسانی هستند که از سیستم‌های کنترل تردد و حضور و غیاب اثرانگشتی استفاده می‌کنند. برخی کارمندان با روش‌هایی مثل چسب زدن روی انگشت یا خراش موقت پوست، سعی می‌کنند اثر انگشت خود را تغییر دهند تا در سیستم ثبت نشوند. برای مقابله با چنین مواردی بهتر است از سیستم‌های مدرن که امکان استفاده از کارت هوشمند، اسکن کف دست، تشخیص چهره  و شناسایی عنبیه چشم را به عنوان روش مکمل دارند بهره بگیرید.

واقعیت این است که از بین بردن اثر انگشت برای همیشه تقریباً غیرممکن است. پوست توانایی بازسازی بالایی دارد و حتی با وجود آسیب، بیشتر خطوط اثر انگشت ترمیم می‌شوند. علاوه بر آن، هرگونه اقدام برای پاک کردن دائمی اثر انگشت معمولاً با عوارض خطرناک (عفونت، زخم، تغییر شکل دست) همراه است و می‌تواند فرد را در معرض اتهام کیفری قرار دهد.

برای آشنایی با روش‌های جلوگیری از تقلب و هک دستگاه‌های حضور و غیاب، پیشنهاد می‌کنیم مقاله‌ی منتشرشده در سایت ایران‌اکسس، که به‌طور مفصل این موضوع را بررسی کرده است بخوانید:
روش‌های جلوگیری از تقلب در دستگاه حضور و غیاب

پیامدهای قانونی تلاش برای از بین بردن اثر انگشت

از بین بردن عمدی اثرانگشت یا تلاش برای تغییر آن، در بسیاری از کشورها پیامدهای حقوقی و کیفری دارد.

• در ایران:  بر اساس قانون مجازات اسلامی، هرگونه تلاش برای جعل هویت، تغییر یا مخدوش کردن ابزارهای شناسایی (از جمله اثر انگشت) می‌تواند ذیل جرایم مرتبط با جعل سند، هویت جعلی یا اختلال در سیستم‌های امنیتی و اداری قرار گیرد. مجازات این جرایم بسته به شدت تخلف، می‌تواند شامل حبس، جزای نقدی و محرومیت‌های اجتماعی باشد. اگر فرد از این روش‌ها برای سوءاستفاده در معاملات ملکی، دریافت گذرنامه یا ورود به اماکن حساس استفاده کند، جرم او سنگین‌تر نیز می‌شود.
• در سطح بین‌الملل:  طبق قوانین و دستورالعمل‌های Europol، تلاش برای مخدوش کردن اثر انگشت به قصد جعل هویت یا عبور از مرزها، می‌تواند به بازداشت فوری و استرداد متهم منجر شود.

تلاش عمدی برای از بین بردن یا تغییر اثر انگشت، چه در ایران چه در سایر کشورها امری غیرقانونی است.

به طور کلی، چه در ایران و چه در جهان، تلاش برای از بین بردن اثر انگشت نه‌تنها بی‌فایده است، بلکه فرد را با خطرات قانونی جدی مواجه می‌کند.

برای آشنایی با روش های ساخت اثر انگشت فیک مقاله “مراحل ساخت اثر انگشت تقلبی+راه‌های جعل اثرانگشت” را بخوانید.

ترمیم اثر انگشت: روش‌های علمی و کاربردی

برای افرادی که به دلیل بیماری یا آسیب پوستی دچار محو شدن اثر انگشت شده‌اند، راهکارهای ترمیم اثر انگشت شامل موارد زیر است:

• استفاده از کرم‌های ترمیم‌کننده و مرطوب‌کننده
• درمان‌های لیزری یا میکرودرم ابریژن
• تغذیه سرشار از ویتامین C و E برای تقویت کلاژن
• استفاده از دستکش هنگام کار با مواد شیمیایی
• مصرف مکمل‌های کلاژن و هیالورونیک اسید
• استفاده از کرم‌های بازسازی‌کننده با ترکیباتی مثل آلانتوئین
• پیوند پوست در موارد شدید

توجه به مراقبت‌های روزانه نقش مهمی در بازگشت تدریجی اثر انگشت دارد. همچنین شست‌وشو با صابون‌های ملایم و پرهیز از تماس با مواد شوینده قوی می‌تواند روند ترمیم پوست انگشتان را تسریع کند.

جدول مقایسه‌ای علل پاک شدن اثر انگشت

آسیب‌های پوستی مختلف، طول درمان‌های متفاوت دارند.

جدول وضعیت‌های مختلف از بین رفتن اثر انگشت، همراه با امکان بازگشت یا ترمیم

جمع‌بندی

اثر انگشت یک شناسه زیستی منحصر به فرد است که به سختی تغییر می‌کند. عوامل طبیعی، بیماری‌ها و شرایط کاری می‌توانند باعث محو شدن آن شوند، اما تلاش عمدی برای از بین بردن اثر انگشت تقریباً همیشه ناموفق است و خطراتی را به همراه دارد. در صورت خدشه دار شدن پوست انگشت، با استفاده از مراقبت‌های پوستی و روش‌های علمی امکان ترمیم اثر انگشت وجود دارد. همچنین هرگونه تلاش برای پاک کردن اثر انگشت به قصد جعل یا تقلب، علاوه بر آسیب جسمی، عواقب حقوقی سنگینی به دنبال دارد.

سوالات متداول

در این قسمت به برخی از سوالات پرتکرار شما درباره‌ی اثر انگشت پاسخ می‌دهیم:

• از بین بردن اثرانگشت چه عوارضی دارد؟

پاک کردن اثر انگشت، خطر عفونت شدید، ایجاد زخم دائمی و حتی تغییر شکل دست را به همراه دارد. علاوه بر این، پیگرد قانونی هم دارد.

• آیا اسکنرهای اثر انگشت می‌توانند اثر انگشت‌های کمرنگ یا محو شده را تشخیص دهند؟

بله. بسیاری از دستگاه‌های جدید حضور و غیاب و موبایل‌ها از الگوریتم‌های پیشرفته پردازش تصویر و سنسورهای نوری استفاده می‌کنند که حتی چنین اثر انگشت‌هایی را هم تشخیص می‌دهند. در موارد آسیب شدید، استفاده از روش‌های جایگزین مثل تشخیص چهره یا عنبیه پیشنهاد می‌شود.