فناوری RFID چیست؟

فناوری RFID یا همان رادیو شناسه، مخفف عبارت Radio Frequency Identification بوده و یکی از کارآمدترین تکنولوژی هایی است که در حال حاضر در سطح دنیا از آن بهره گرفته می شود. این تکنولوژی جذاب در بسیاری از صنایع مورد استفاده قرار گرفته و جزو پیشرفت های علمی شاخص و چشمگیر در این سال ها می باشد. در این روزها که مدام اخبار گوناگونی راجع به پیشرفت فناوری و ادغام آن با زندگی روزمره افراد می شنویم، تکنولوژی هایی مثل RFID می توانند در سطوح گسترده ای زندگی روزمره افراد را تحت تاثیر خود قرار دهند. این تکنولوژی سیستمی را ارائه می دهد که قادر به شناسایی و تبادل دیتاها با استفاده از امواج رادیویی می باشد.

در تکنولوژی RFID، عملیات تبادل داده ها به طور بی سیم و بدون تماس فیزیکی انجام شده و سیـگنال های الکترونیکی نقش تعیین کننده را در آن ایفا می کنند. فناوری RFID یک سیستم شناسایی بوده و قادر است اطلاعات افراد یا کالاها را بدون تماس فیزیکی با آن ها شناسایی نماید. در ادامه این بخش، اطلاعات کامل تری راجع به این سیستم و کاربردهای آن ذکر کرده ایم. با ما همراه باشید.

آشنایی با فناوری RFID

اگر بخواهیم به صورت عمقی به بررسی این فناوری بپردازیم، می توان گفت به صورت کلی، پروسه شناسایی و نگهداری داده ها به صورت خودکار، راهکاری است که طی آن تجهیزات سخت افزاری یا نرم افزاری مختلف که در قالب دستگاه های گوناگون فعالیت می کنند، قادر به شناسایی و تشخیص داده ها بدون کمک گرفتن از افراد می باشند. برای مثال تکنولوژی شناسایی بارکد یا QR Code، سیستم شناسایی اثر انگشت، سیستم شناسایی چهره با استفاده از قرنیه چشم و غیره به عنوان زیرمجموعه این فناوری شناخته می شوند. در تمام روش های گفته شده، یک دستگاه با بهره مندی از یک سری تجهیزات و امکانات، فاکتور و عامل خاص موجود را شناسایی می کند.

تکنولوژی RFID راهکار مدرن تر و پیشرفته تری است که به تازگی ابداع شده و طی آن، پروسه شناسایی و تبادل اطلاعات با کمک فرکانس های رادیویی صورت می گیرد. امروزه این تکنولوژی را در مراکز مختلفی مثل فروشگاه های زنجیره ای، بسیاری از سازمان ها و ادارات، ارگان های حمل و نقل عمومی و غیره می توان یافت. تکنولوژی RFID دارای ویژگی های متمایزی است که آن را به عنوان برترین فناوری شناسایی و تبادل داده ها در دنیای امروز مطرح می کند.

مزایای مهم استفاده از RFID در زندگی روزمره و کار ما چیست؟

مزایا و فواید تکنولوژی RFID

بدون شک بکارگیری تکنولوژی RFID مزایا و فواید زیادی را برای هر سازمان و مجموعه ای به همراه خواهد داشت. از آن جایی که تکنولوژی RFID معمولاً در قالب کارت یا تگ ها مورد استفاده قرار می گیرند، ابعاد کوچکی داشته و همین ابعاد کوچک انعطاف پذیری بالایی را برای موارد استفاده آن به همراه خواهد داشت. در قسمت زیر، به چند مزیت تکنولوژی RFID و کارت و تگ هایی که از آن برخوردار هستند اشاره کرده ایم.

• تگ هایی که از فناوری RFID برخوردار هستند، به دلیل ابعاد و اندازه های کوچک، قابلیت جاسازی و قرار گرفتن در فضاهایی مثل جیب، کیف پول و حتی به عنوان گردن بند را دارا می باشند. به همین خاطر حمل و نقل آن ها بسیار آسان خواهد بود.
• فناوری RFID به شکلی است که پیاده سازی آن روی کارت و تگ ها امکان پذیر است. به همین خاطر، سازمان ها و مجموعه هایی که نوع فعالیت خاصی را دنبال می کنند می توانند با طراحی کارت و تگ های خاص که شکل و شمایل ویژه ای دارند، این فناوری را روی آن ها اجرا نموده و به نوعی آن را شخصی سازی کنند. از آن جایی که برای استفاده از تگ ها و کارت هایی که تکنولوژی RFID در آن ها تعبیه شده نیازی به تماس با دستگاه کارتخوان یا سنسور موردنظر نیست، موضوع طراحی شکل و شمایل ویژه برای آن ها به راحتی قابل انجام می باشد.
• برای استفاده از این تکنولوژی، نیازی به قرار دادن دقیق و مستقیم تگ یا کارت روبروی دستگاه نیست و حتی می توان بدون قرار دادن مستقیم کارت یا تگ نیز پروسه شناسایی و تبادل اطلاعات را صورت داد. برای مثال، کارت های مترو و بلیط های اتوبوس به تازگی از تکنولوژی RFID در خود استفاده می کنند و همان طور که دیده اید، بسیاری از افراد برای ثبت بلیط و تردد خود، کارت شان را از کیف درنیاورده و کیف خود را در مقابل دستگاه قرار می دهند. دستگاه کارتخوان با ارسال امواج به کارت، باعث دریافت آن توسط کارت شده و عملیات شناسایی به سادگی انجام می شود. این مثال، نمونه ای از عملکرد عالی این کارت ها و عدم نیاز به قرار دادن مستقیم کارت روبروی دستگاه است.
• کارت ها و تگ هایی که تکنولوژی RFID در آن ها به کار رفته، عملاً با استهلاک و فرسودگی بسیار پایینی همراه هستند. در گذشته که برای ثبت تردد حتماً باید کارت وارد دستگاه می شد، امکان استهلاک، شکستگی و اختلال در عملکرد آن وجود داشت اما از وقتی این تکنولوژی روی این کارت ها پیاده سازی شده، در واقع استهلاکی هم برایشان در نظر گرفته نمی شود؛ چرا که این کارت یا تگ ها هیچ تماسی با هیچ سطحی نداشته و امکان شکستگی یا خراش برداشتن شان بسیار کم می شود.

آر اف آی دی چه کاربردیهایی در صنعت و زندگی دارد؟

• امکان دستکاری و تقلب در شماره سریال و دیتاهایی که در تگ ها و کارت هایی که از فناوری RFID برخوردارند وجود ندارد. به همین خاطر استفاده از این تکنولوژی از نظر امنیتی نیز بسیار کارآمد می باشد.

حال که با مزایای فناوری رادیو شناسه آشنا شدید، در ادامه به بررسی کاربردهای عملی این فناوری می پردازیم.

کاربردهای عملی فناوری RFID

حال که مواردی را در مورد مزایا و فواید استفاده از فناوری RFID به شما عزیزان گفتیم، بد نیست با کاربردهای این فناوری نوظهور و بسیار کاربردی نیز آشنا شوید. از این تکنولوژی در مجموعه های مختلفی برای کنترل تردد پرسنل استفاده می شود. به طوری که به هر یک از اعضای مجموعه، یک کارت یا تگ داده شده و او می تواند در بخش های مجاز با این کارت و تگ ورود پیدا کند.

مثال عینی این موضوع را می توان در مجتمع های مسکونی بزرگ مشاهده کرد. جایی که به هر یک از ساکنین، تگ مخصوص آسانسور داده می شود تا این افراد با استفاده از این تگ، قابلیت استفاده از آسانسور یا دیگر امکانات را داشته باشند. از این گذشته، بسیاری از فروشندگان و فعالان حوزه کسب و کار نیز به منظور مراقبت هرچه دقیق تر و بهتر از محصولات خود در برابر سرقت و سایر خطرات، از این فناوری بهره می برند.

شایان ذکر است فناوری RFID در بسیاری از سازمان ها و ادارات دولتی نیز کاربرد داشته و بسیاری از نهادهای امنیتی هم از آن برای تضمین امنیت مجموعه شان استفاده می کنند. اگر بخواهیم نیم نگاهی به دیگر کاربردها و موارد استفاده فناوری RFID بیاندازیم، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کنترل موجودی محصولات و مراقبت از آن ها در برابر خطرات موجود مثل سرقت
• کنترل دسترسی کاربران یک مجموعه به فضاهای مجاز و غیرمجاز
• استفاده از آن در بسیاری از آزمایشات و تحلیل های آزمایشگاهی
• استفاده در ناوگان حمل و نقل عمومی مثل اتوبوس و مترو
• افزایش ضریب امنیتی ساختمان ها و مجتمع های مسکونی
• ثبت اتوماتیک زمان و مکان در بسیاری از مشاغلی که تحرک در آن ها زیاد است
• شناسایی خودروها و اشیاء در حال حرکت
• استفاده در بسیاری از سازمان ها و ادارات دولتی
• امکان ردیابی و شناسایی دارایی های مختلف
• امکان کنترل ترافیک و ردیابی رانندگان متخلف
• استفاده در ورزش و ثبت تعداد فعالیت هایی که یک ورزشکار باید از خود ثبت کند (مثل دویدن و رد شدن از خط پایان)
• استفاده برای تعیین دسترسی دانشجویان و اساتید در دانشگاه ها
• ردیابی حیوانات، شناسایی حیوانات خانگی، و کنترل جمعیت حیوانات و جلوگیری از گم شدن آنها

شایان ذکر است فناوری RFID به هیچ عنوان فناوری محدود و بسته ای نیست؛ به همین خاطر مجموعه کاربردها و مزایای آن به شکل های مختلفی تعریف می شود. این یعنی اگر شما تاکنون تنها با کاربردهای این تکنولوژی در دستگاه های کنترل دسترسی و حضور و غیاب آشنا بودید، بد نیست بدانید کاربردهای این فناوری بسیار گسترده تر از این موارد بوده و همان طور که گفتیم در مشاغل و مجموعه های گوناگون به شکل های خاصی مورد استفاده و بهره برداری قرار می گیرد.

معایب فناوری RFID رادیو شناسه

حال که با جنبه های مختلف تکنولوژی RFID آشنا شدید، بهتر است مشکلات و معایب این فناوری را هم بدانید. هیچ تکنولوژی در دنیا بدون ایراد نیست و مطمئناً دانشمندان در تلاش هستند تا ایرادات این فناوری را برطرف نمایند. برخی از مشکلات و معایب RFID عبارتند از:

• قیمت بالای این فناوری و تهیه کارت ها و تگ هایی که با استفاده از آن کار می کنند.
• امکان تداخل تگ ها و ریدرها در فضاهای کوچکی که تعداد زیادی دستگاه کارتخوان و تگ و کارت RFID وجود دارد.
• فناوری RFID در بسیاری از موارد ضامن امنیت یک مجموعه است اما بسیاری از تگ هایی که از تکنولوژی RFID استفاده می کنند حتی پس از خرید نیز همچنان فعال بوده و اطلاعات موجود در آن توسط سازنده تگ قابل ردیابی می باشد. البته این مورد کمتر گزارش شده اما به هرحال جزو مشکلات و معایب این فناوری است.
• با وجود گسترش این تکنولوژی، همچنان می بینیم که قوانین و مقررات خاصی برای آن وضع نشده است. به همین خاطر ممکن است تگی که توسط محصول یک برند خوانده می شود، توسط محصول برند دیگر کار نکند و این موضوع نیز جزو مشکلاتی است که مربوط به کمپانی های استفاده کننده از RFID می باشد.

در پایان؛ چالش های پیش روی فناوری RFID

فناوری RFID چالش های مختلفی نیز پیش روی خود دارد. یکی از این چالش ها، امنیت فناوری RFID است. فناوری RFID می تواند برای شنود غیرمجاز و ردیابی افراد استفاده شود. به همین دلیل، مهم است که اقدامات امنیتی مناسبی برای محافظت از داده های RFID انجام شود.

بهتر است بدانید که فناوری آر اف آی دی (RFID)، چالش‌های مختلفی پیش روی خود دارد. یکی از آنها مبحث امنیت این فناوری است. آرفید میتواند برای اموری مثل شنود غیرمجاز و یا ردیابی افراد مورد استفاده قرار گیرد. در نتیجه لازم است اقدامات امنیتی مناسبی برای محافظت از داده های آن صورت گیرد.

چالش مهم دیگر هزینه تکنولوژی Rfid است. هزینه تولید و به کارگیری از آن نسبتا زیاد است که متاسفانه همین عامل مانع از گسترش آن در برخی از کشورها شده است.

امیدواریم این مقاله برای شما مفید بوده باشد.